5 Haziran 2020 Dünya Çevre Günü teması, Dünya ve insan gelişimini destekleyen ve temel altyapıyı sağlamadaki rolüne odaklanan 'Doğa Zamanı' dır. Dünya'daki yaşamı ve insani gelişmeyi destekleyen ve  temel altyapıyı sağlayan en önemli sistem, yeryüzünün sahip olduğu “Biyolojik Çeşitlilik” tir.  

Yeryüzünün sahip olduğu, kültürel çeşitlilikten, coğrafik yaşam çeşitliliğe kadar uzanan zenginliğin temelinde, yeryüzü biyolojik çeşitliliğinin sunuş olduğu biyolojik miras yatmaktadır. Bu biyolojik mirasın bütünsel bir şekilde, bütünü oluşturan tüm öğeleri ile koruması gerekmektedir. Biyolojik çeşitlilik, yeryüzünde bitkilerden hayvanlara, mantarlardan bakterilere, her birindeki genetik çeşitlilikten, yaşamış oldukları ekosistemler ile 8 milyon tür ile “yaşamın çeşitliliğini” tanımlar.

Biyolojik çeşitliliği barındıran yaşam alanları,  insanların karşılaştığı zorluklara sağlamış olduğu hizmetler ile cevap vermektedir. Yeryüzünde insanların yaşaması için elzem olan, oksijen üretiminde, içilebilir sulara, sağlıklı gıda ve yiyecek sağlanmasına, endüstriyel ürünlerin hammaddesine kadar en önemli kaynakları sunmaktadır. En önemlisi, karbon depolayarak ve yerel yağışları düzenleyerek iklim değişikliğinin etkisini azaltmaya yardımcı olmaktadır. Doğanın hizmetleri olmadan yeryüzünde yaşam mümkün olmazdı.

Yeryüzündeki biyolojik çeşitliliğin en önemli ve zengin yapısını ormanlar oluşturmaktadır. Ekolojik  sistem olan ormanların en önemli canlı kısmını bitkiler ve hayvanlar oluşturur. Bitkiler ve hayvanlar için ise ormanlar; yaşadıkları alan, yuva demektir. Ormanlar, yeryüzündeki karasal biyolojik çeşitliliğin yüzde 80’ini barındırır. Ormanlar yeryüzündeki oksijenin yüzde 40’ını üretir. Dünyada 1.6 milyar, ülkemizde ise 7 milyon insanın geçim kaynağı ve gündelik yaşamının ihtiyacı olan kaynakları sağlamaktadır.  Orman ürünleri ticaretinin dünyadaki toplam değeri yaklaşık 250 milyar dolar iken;  ormancılık sektörünün yarattığı toplam katma değer 500 milyar dolar civarında tahmin edilmektedir. Bunun yanında; ormanlar zengin tıbbi ve aromatik bitki türlerini barındırdığından; ilaç ve sağlık sektöründeki  ekonomik katkısı yüz milyarlarca dolar düzeyinde olup;  her yıl artmaktadır.  Tıbbı ilaçların dörtte birinden fazlası tropikal ormanlarda yetişen bitki türlerinden elde edilmektedir. Bozulmamış ormanlar, böcek ve hayvan kaynaklı salgın hastalıkların etkisini azaltmaktadır.

Günümüzde, dünyayı etkileyen SARS-CoV-2 (Kovid-19) virüs salgınının, yeryüzünde biyolojik çeşitliliğin tahribinden dolayı ortaya çıktığını düşündüğümüze, yüzündeki biyolojik yaşamın tümü için doğanın korunmasının önemli olduğunu anlamış durumdayız.

Biyolojik çeşitliliğin araştırılarak korunması için, projeler yaparak bizlere sunmuş olduğu hizmetlerin devamlılığının sağlanması gerekmektedir. Ülkemizde 11 bin 700 bitki taksonunun yaşadığı, dünyanın en sayılı biyolojik çeşitliliğinden birine sahip olan, üç önemli flora kuşağının ortasında olan ülkemizde, her bölgeye her ile bir botanik bahçesi planlayarak bu çalışmaları ülke ölçeğinde sürdürmeliyiz. Süs ve Tıbbi Bitkiler Üretim Uygulama ve Araştırma Merkezi olarak yürütmüş olduğumuz, “Düzce Üniversitesi Süs ve Tıbbi Bitkiler Botanik Bahçesi” projesi ile ülkemiz ve bölge bitkilerin koruması ve sağlamış olduğu hizmetleri araştırmak üzere, biyolojik çeşitliliğin korunması için çalışmalar yapmakta ve sürdürmekteyiz. 

Prof. Dr. Necmi Aksoy

Düzce Üniversitesi, Süs ve Tıbbi Bitkiler

Üretim, Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü 

Cendrus libani Ormanları, Elmalı Çığlıkara N. Aksoy

Liquidambar orienatlais var. integriloba-Aydın Çine-N. Aksoy

Kaçkar Dağarı Milli Parkı- Rize Palovit Yaylası Üstü-N. Aksoy

Pinus pinea Ormanları- Bergama Kozak Yaylası- N.Aksoy