Prusias Ad Hypium Tiyatrosu Kazı Çalışmaları

Prusias ad Hypium kenti, Düzce İlinin, 8 km kuzeyinde yer alan Konuralp adıyla bilinen yerleşim alanının sınırlarında kalmaktadır. Kent, Bithynia Bölgesi’nin doğusunda, etrafı dağlarla çevrili bir çanağın kuzeyinde, güneyindeki ovaya hâkim bir tepenin yamacında kurulmuştur. Prusias ad Hypium tiyatrosu kentin kurulu olduğu tepenin üzerine ve tepenin zirvesine yakın bir noktaya, yine güneye yönelecek şekilde, yamaca yaslı olarak inşa edilmiştir. Perrot’tan sonra, yakın zamana kadar kapsamlı bir araştırma veya kazı yapılmamış olan tiyatroyu inceleyen Ferrero, Anadolu’nun antik tiyatroları üzerine yapmış olduğu araştırmasında, Prusias ad Hypium tiyatrosunun planını üç cavealı, at nalı şeklinde tam bir Yunan tiyatrosu formunda çizmiş, ayrıca Ameling gibi yapının inşasını İ.Ö. 1. yüzyılın sonu ile İ.S. 1. yüzyılın başına tarihlemiş ve mimari açıdan bu yapıyı Yunan tiyatrolarından Roma tiyatrolarına geçiş formu olarak değerlendirmiştir. Ferrero, yapıyı üç cavealı göstererek doğru bir çıkarım yapmış olmasına rağmen, at nalı formunda çizmiş olduğu planda, yapının genelini görmediği için hata yapmıştır.


İlk bilimsel kazıların başladığı 2013 yılına kadar, oldukça metruk bir halde kalmış olan tiyatro, bu zamana kadar yaklaşık 22 evin yer aldığı bir mahalle olarak kullanılmış, bu evlerin ortasında kalan orkestra bölümü cavealara ait basamak bloklarıyla sınırlandırılarak tarım yapılan bir bahçe işlevi görmüştür. Fakat bu uygulamalar, tiyatroya büyük zarar verse de ima caveanın neredeyse tam olarak korunmasını sağlamıştır.

Prusias ad Hypium tiyatrosunda arkeolojik kazılar ilk kez 2013 yılında Konuralp Müzesi Başkanlığı’nda ve Düzce Üniversitesi Arkeoloji Bölümü’nün bilimsel danışmanlığında başlamıştır. 2013-2015 yılları arasında tiyatronun doğu ve batı media cavea vomitoriumları ile batıdaki aditus maximusun girişi açığa çıkarılmış, orkestrada yapılan bir sondajla bu alanın yaklaşık 5 m.lik bir dolgu altında kaldığı anlaşılmıştır.

2020 yılından itibaren 12 aylık kazı statüsüne alınan Prusias ad Hypium antik tiyatrosu kazıları, 2013 yılından bu yana devam eden kazılar, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın 09.01.2020 gün ve E.28523 sayılı izinleri ile Konuralp Müzesi Başkanlığı başkanlığında, Düzce Üniversitesi’nin bilimsel koordinatörlüğünde, Düzce Belediyesi ve Türk Tarih Kurumu’nun destekleri ile sürdürülmektedir.